ChatGP-Wie?

Het had het scenario voor een film kunnen zijn: een reis naar een wereld waar er een soort supercomputer bestaat die je alles kunt vragen en die overal een antwoord op heeft. Oké, zo ver is ChatGPT misschien nog niet. Maar de eerste vergelijkingen met dit soort filmscenario’s zijn al door verschillende mensen getrokken. ChatGPT is dus een chatbot: een robot waarmee je digitaal een gesprek kunt voeren. In het geval van ChatGPT is het ook écht een gesprek. In tegenstelling tot veel andere chatbots kan ChatGPT de antwoorden van zijn gesprekspartner onthouden en op basis hiervan de antwoorden die het zelf geeft verbeteren. Dit zorgt ervoor dat je ChatGPT kan zien als een buitengewoon intelligente assistent. Een assistent die (op dit moment) gratis beschikbaar is voor iedereen met een internetverbinding. De techniek die dit mogelijk maakt is kunstmatige intelligentie, ook wel Artificial Intelligence of afgekort AI genoemd.

Nooit meer zonder inspiratie zitten

Een tool die het antwoord op vrijwel iedere vraag heeft, dat moest natuurlijk door iedereen even getest worden. Nadat wereldwijd de grootste lol om vragen als ‘wie moet vanavond de vaatwasser inruimen?’ en ‘vertel me eens een leuke mop?’ wel beleefd was, werd de tool ook langzamerhand voor nuttige toepassingen gebruikt.

En echt: de mogelijkheden zijn eindeloos. Wil je een fitnessschema voor de komende 5 dagen? Rolt er zo uit. Een bijpassend voedingsschema met gezonde maaltijden? Fluitje van een cent. Nu mijn persoonlijke assistent toch bezig was, heb ik het meteen maar even alles op een boodschappenlijstje laten zetten. Op de juiste volgorde, want ik wil natuurlijk zo efficiënt mogelijk door de Albert Heijn heen kunnen (stel je voor, zeg). Ook tijdens mijn werk heb ik al regelmatig gebruik gemaakt van de diensten van ChatGPT. Veel van mijn laatst geschreven advertentiekoppen en webteksten zijn een co-creatie geweest van mij en mijn kunstmatige assistent. Niet alleen ik, maar ook development collega’s maken gebruik van de chatbot, bijvoorbeeld om geschreven code te controleren of bepaalde materie uit te leggen.

Lui? Gemakzucht? Misschien een beetje van beide. Ik heb mezelf een enkele keer betrapt op de gedachte ‘ik kan nu lang doen over een eigen creatie, of ik kan het aan ChatGPT vragen om alvast een leidraad te hebben.’ In het licht van die gedachte zou ik het voorbereidende werk van ChatGPT  eerder efficiënt willen noemen.

Gaat ChatGPT Google Knock-out slaan?

Efficiëntie is dan ook meteen hét duidelijke voordeel van ChatGPT ten opzichte van Google. ‘Wat, ten opzichte van Google?! Ik dacht dat Google onvervangbaar was en een onaantastbare positie had?’ Ja, dat dacht ik ook. Maar met de komst van ChatGPT heeft Google er een grote concurrent bij in het toegankelijk maken van informatie. Het voordeel van ChatGPT ten opzichte van Google is namelijk dat het informatie gebruiksklaar aan je presenteert. Nooit meer pagina’s scannen en informatie filteren, gewoon een vraag intypen en een antwoord ontvangen.

Betekent dit dan ook dat we binnenkort ‘even iets GPT’en’ in plaats van dat we even iets ‘googelen’? Nee, bij nader inzien denk ik dat het (nog) niet zover komt. ChatGPT heeft namelijk nog verschillende tekortkomingen ten opzichte van Google. Het geeft slechts één antwoord waar Google er duizenden, het geeft over het algemeen enkel generieke informatie en het heeft geen toegang tot externe bronnen. Ook worden teksten nog niet heel ‘menselijk’ geschreven. De toegevoegde waarde van Google, en de door mensen geschreven content die het je voorschotelt, blijft nu dus nog in tact. Google behoudt dus voorlopig zijn positie, hoewel deze door ChatGPT wel aan het wankelen is gebracht. Ik zal mezelf in ieder geval niet snel meer betrappen op de naïviteit dat een tech-bedrijf onaantastbaar is.

If you can’t beat them, join them

Maar goed, al deze ontwikkelingen passeren natuurlijk ook de koffieautomaten binnen de Google kantoren. Al kort na de eerste koffiegesprekken gingen er verschillende alarmbellen rinkelen in het dochterbedrijf van Alphabet. ‘Een van de grootste externe bedreigingen in de geschiedenis van de zoekmachine, hoe ga je daar mee om?’ Om die vraag te beantwoorden werden Larry Page en Sergey Brin, de oorspronkelijke oprichters van Google die nu niet meer in de leiding van het bedrijf betrokken zijn, om advies gevraagd. Hun antwoord? Je raadt het al: if you can’t beat them, join them.

Oké, misschien hebben ze niet letterlijk deze woorden gebruikt. Wat ze wel hebben aangegeven, is dat binnen Google wordt gekeken naar de mogelijkheden om AI in de zoekmachine te verweven. Of dit een samenwerking met ChatGPT gaat opleveren? Persoonlijk denk ik van niet. Zeker niet nu OpenAI, het bedrijf achter ChatGPT, een investering van 10 miljard heeft gekregen van Microsoft. Microsoft is het bedrijf achter Bing, een zoekmachine die probeert te concurreren met Google. Die investering doen ze natuurlijk niet voor niets; Microsoft wil als eerste lucht krijgen van nieuwe ontwikkelingen, zodat ze dit kunnen implementeren in Bing.

3 risico’s van AI en waar je écht op moet letten

Tot zover hebben we het vooral over voordelen van ChatGPT gehad. Maar uiteraard kleven er ook nadelen aan het gebruik van deze tool. Een open deur: het gebruik van dit soort AI-tools is niet bevorderlijk voor ons eigen denkvermogen. Want waarom zouden we zelf nog creatief nadenken, als ChatGPT ons van een minstens zo creatieve oplossing kan voorzien? Laat staan als ChatGPT, met alle data die het aangereikt krijgt, straks nog creatiever wordt dan we zelf kunnen schrijven. Dan zou je wel gek zijn als je er geen gebruik van zou maken.

Met de ontwikkeling die AI doormaakt is dat geen ondenkbaar scenario. Er zal in de toekomst wellicht een punt komen waarop een AI-tekst niet meer van een menselijke tekst te onderscheiden is. Vanaf dat moment wordt het spannend. Want wat betekent dit met de banen van mensen die normaal voor dit werk verantwoordelijk zijn? En wat doet het met de perceptie van de lezer? Verliest een tekst aan geloofwaardigheid en kracht als je weet dat het niet door een persoon maar door een robot is geschreven?

Dit soort vragen spelen niet alleen binnen teksten. Er zijn naast ChatGPT namelijk al verschillende andere toepassingen van AI. Wat dacht je van hotpot.ai, een online tool die op basis van een geschreven tekst over wat je wilt zien een afbeelding maakt? Of van VALL-E, een tool die op basis van 3 seconden van een gesproken audiofragment een perfecte imitatie van jouw stem kan maken? Deze kan je vervolgens alles laten zeggen wat je wilt, inclusief aanpassingen voor intonatie en emotie. Wat voor goede én kwade dingen zou je hier wel allemaal niet mee kunnen uithalen?

Kortom: AI heeft verschillende toepassingen die, naast dat ze heel nuttig kunnen zijn in verschillende processen, ook veel nadelen kunnen hebben. Ze kunnen de toegevoegde waarde van bepaalde banen overnemen, onze perceptie op creatief werk veranderen en voor de verkeerde doeleinden gebruikt worden.

Conclusie: AI is een nuttige toevoeging, maar wees op je hoede

Tijd om de balans op te maken. ‘Is AI iets om je zorgen over te maken, of moet ik het vooral zien als een handig hulpmiddel?’ Als je het mij vraagt, is het voorlopig het laatste: een handig hulpmiddel. Wanneer het gebruikt wordt voor de juiste doeleinden is het een enorme verrijking, zowel voor je werk als privé. Het dwingt je echter ook direct om ervoor te zorgen dat jij als mens toegevoegde waarde levert. Doe je dit niet, dan zal je wellicht vroeg of laat ingehaald worden door AI. Zolang er nog geen regulerende wetten of regels zijn om deze inhaalrace in te perken is het naïef om te denken dat dit onmogelijk is. Doe dus zeker je voordeel met AI, maar doe het bewust!